اون چیز چی بود؟ – واینسا برو جلو

خب خب، حالا گیر به عنوان پست ندیم. خواهیم دید که چقدر عنوان بامفهوم و درستی انتخاب کردم تازه.

سال ۱۹۴۶ یه چندتا پسر از طرف پیشگامان اتحادیه جماهیر شوروی، یه کنده‌کاری چوبی از نشان بزرگ ایالات متحده آمریکا رو به آورل هریمن که اونموقع سفیر ایالات متحده آمریکا تو شوروی بوده، کادو می‌دن. هریمن از همه جا بی‌خبر این استند چوبی خوشگل و شیک رو که نشان دوستی با متحدش بوده رو میزنه رو دیوار اتاق کارش. این هدیه به مدت ۷ سال روی دیوار محل اقامت سفیر آمریکا تو مسکو آویزون بوده.

اما این یه دستگاه شنود بود.

اتحاد جماهیر شوری یه دستگاه شنود به سفارت‌خونه آمریکا تو شوری کادو داده بود و در تمام مدت داشتن به حرف‌ها و مکالمات اون اتاق گوش می‌دادن. بعدا آمریکا اسم این دستگاه شنود رو می‌ذارن The thing. یعنی اون چیز :)) پس عنوان که نوشتم «اون چیز چی بود» بی‌ربط نیست و خیلی هم بامعناست.

خلاصه سال ۱۹۵۲ بالاخره و تصادفی البته این دستگاه شنود رو آمریکایی‌ها پیدا می‌کنن – در واقع اول انگلیسی‌ها پیدا میکنن و به آمریکاییها اطلاع میدن- و در حیرت می‌مونن که این چطور کار می‌کرده؟ چون «این چیز» نه باتری داشت و نه مدار برق. همین شکل زیر رو ببینین. اینم بگم که این قضیه رو مخفی نگر میدارن تا سال ۱۹۶۰ که عمومیش می‌کنن.

این همون دستگاه شنود که روسیه تو هدیه چوبی‌ جاگذری کرده بود

امااین دستگاه شنود کجای کنده‌کاری جا سازی شده بود:

روس‌ها، زیر منقار عقاب یه سوراخ درست کرده بودن که صدا از اونجا به دستگاه شنود برسه.

اما اینکه این چیز چطور کار میکرده؟

کسی که می‌تونه بفهمه این دستگاه شنود چطور کار میکرده «پیتر رایت»، عضو MI5 بریتانیا، بود. بعدش ام‌ای۵ یه ورژن یا نسخه دیگه (به اسم رمز سَتیر) از این دستگاه رو برای سازمان اطلاعاتی بریتانیا و آمریکا می‌سازن. اینم ساختار دستگاه شنود: تشکیل شده بود از یک آنتن دراز همراه یه استوانه با غشای نازک که نقش میکروفون رو داشته.

برای روشن شدن این دستگاه، نیروهای شوروی‌ از جایی بیرون از ساختمان سفارت، سیگنال رادیویی می‌فرستادن یا میتابوندن به موقعیت دستگاه شنود. یعنی اون دستگاه شنود یا همون «چیز» با تابوندن پرتو رادیویی یا سیگنال رادیویی بهش روشن یا فعال میشد. از طرفی وقتی تو اتاق حرف میزدن و صدا از سوراخ به دستگاه می‌رسید، اون صدایی که به Diaphragm برخورد می کرد باعث تغییر تو ظرفیت الکتریکی بین دیافراگم و Tuning Post -صفحه میزان‌سازی- می‌شد که باعث میشد بار الکتریکی آنتن تغییر کنه.

خب یه پرتوی رادیویی تابیده میشه، اینور هم آنتن بار الکتریکیش تغییر کرده که باعث می‌شد موقع بازتاب سیگنال رادیویی نوسان ایجاد شه. نیروهای اطلاعاتی شوروی یه رسیور یا همون دریافت کننده هم داشتن که این پرتوهای بازتابی رو میگرفت و به شکل صوت در می‌آورد و بعد میفهمیدن که چی شده و چی نشده.

مخترع این چیز کی بوده:

لئون ترمین مخترع The thing بوده. ایشون همون مخترع ساز الکترونیکی Theremin هست.

لئون ترمین در سال ۱۸۹۶ تو روسیه بدنیا میاد. سال ۱۹۲۷ میره آمریکا و قبل از جنگ جهانی دوم، به خاطر مشکلات مالی برمیگرده روسیه. به خاطر همین مشکلاتی که پیدا کرده بود سر از زندون در میاره و بعد بهش پیشنهاد ساخت یک دستگاه شنود رو میدن که قابل تشخیص نباشه. ترمین همراه چند مهندس بازداشت شده دیگه مثل آندره توپولف و سرگئی کارالیوف تو آزمایشگاه sharashka که تو اردوگاه Gulag بودن. نتیجه کار ترمین تو آزمایشگاه شاراشکا میشه Buran (میکروفون مادون قرمز) و The thing و دستگاه‌های دیگه‌ای برای KGB.

ترمین سال ۱۹۴۷ از زندان آزاد میشه. بعد مشغول تدریس تو هنرستان موسیقی مسکو میشه و بعد استاد فیریک تو دانشگاه روسیه شد. بعد از ۵۱ سال زندگی تو روسیه، اول به اروپا و بعد آمریکا سفر میکنه. و سال ۱۹۹۳ هم در ۹۷ سالگی تو روسیه از دنیا میره.

نمی‌دونم چطور نوشتم دیگه. خودم لذت بردم از خوندن داستانش.

منابع:

The Thing Great Seal Bug

How a Gift from Schoolchildren Let the Soviets Spy on the U.S. for 7 Years

لینکهای ویکی‌پدیا رو هم که گذاشتم.

لینکهای باحال دیگه:

تو این ویدئو می‌تونین نحوه نواختن ساز Theremin رو بیبنین. اصلا کار ساده‌ای نیست، کار هر کسی نیست جدن. واقعا باید گوش موسیقیایی خوبی داشت.